تدریس علم دینی

بسم الله الرحمن الرحیم

امسال حدود ۵ سال از تالیف کتاب «معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی» گذشته است. بعد از تألیف نیز همانند قبل آن به تدریس این موضوع ادامه دادم که از اولین مواردش تدریس این موضوع برای دانشجویان کارشناسی ارشد رشته فلسفه علم در دانشگاه شریف در سال تحصیلی ۸۹-۹۰ بود. طبیعی است که در این سالها با نقدهایی مواجه شدم و اصلاحاتی در ذهنم رقم خورد. شاید مهمترین ایرادی که الان بر کتاب خود می‌دانم این است که در حوزه علوم انسانی ورود جامعی نداشته و نکات بسیاری را مورد غفلت قرار داده‌ام و یکی از علل آن این بود که آشنایی آن موقع من با علوم انسانی و اجتماعی، به تبع فضای عمومی کشور، تابع فضای انگلوساکسون بود و از اهمیت جریان قاره‌ای به عنوان یک جریان بشدت اثرگذار در حوزه علوم انسانی و اجتماعی بی‌خبر بودم. به هر حال امسال (نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۴-۹۵) پیشنهاد تدریس همین عنوان برای دوره تمهیدیه سطح ۴ موسسه امام رضا علیه‌السلام مطرح شد.

سطح ۴ در موسسات آموزشی حوزوی، هم‌ارز دکتری در دانشگاه‌ها محسوب می‌شود. از آنجا که گاه ورودی‌های حوزه به حوزه‌های علوم انسانی آشنایی مناسبی از این حوزه نداشته‌اند موسسه امام رضا علیه‌السلام (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی) که از موسسات آموزش عالی وابسته به حوزه محسوب می‌شود، اقدام به برگزاری دوره‌هایی با عنوان دوره تمهیدیه کرده است که در این دوره‌ها طلاب دارای مدرک کارشناسی ارشد دانشگاهی یا سطح ۳ حوزوی (که هم ارز با مدرک کارشناسی ارشد محسوب می‌شود) بدون دریافت مدرک، دوره‌های آموزشی‌ای را سپری می‌کنند تا آمادگی علمی لازم را برای شرکت در کنکور دکتری یا سطح ۴ به دست آورند. (با این توضیح می‌توان سطح این دوره را معادل با سطح کارشناسی ارشد معرفی کرد)

در سایت موسسه امام رضا علیه‌السلام سیستم یادگیری الکترونیکی راه اندازی شده که برخی درسها در آنجا ارائه می شود و از جمله این درس نیز در آنجا به آدرس زیر قرار داده می شود http://lms.bou.ac.ir/lms/course/view.php?id=17  که علاوه بر فایلهای صوتی جلسات و خلاصه بحثها که هر هفته توسط دانشجویان ارائه می شود گاه عده ای وارد بحث و گفتگو می شوند. کسانی که مایل به اطلاع هستند می توانند از لینک فوق و انتخاب گزینه «ورود میهمان» وارد شوند.

با توجه به قوانین و محدودیتهای سایت موسسه، فعلا برای افراد متفرقه فقط امکان رویت مطالب و دانلود فایل صوتی مهیا شده و غیر از کسانی که به طور رسمی از طریق موسسه یا دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام اجازه ورود به سایت پیدا می کنند (مانند اساتید و دانشجویان خود موسسه و دانشگاه)، امکان ثبت اظهارنظر برای افراد متفرقه وجود ندارد لذا اگر خوانندگان محترم درباره مفاد بحث آنجا نکته ای دارند می توانند در قسمت نظرات ذیل همین صفحه بحث خود را مطرح کنند و همین جا به مباحثه بپردازیم.

Visits: 848

7 Replies to “تدریس علم دینی”

  1. بسیار ممنون
    کتاب شما انصافا کتاب ارزنده و عمیقی است. توجه آزاداندیشانه شما به فلسفه قاره ای قابل تحسینه. بنده در فلسفه علم هم به پیشنهاد شما پایان نامه مطالعه تطبیقی تحلیلی و قاره ای برداشتم. ان شا الله بتوانم سوالات و چالش ها را با شما در میان بذارم

  2. سلام علیکم خدمت استاد گرانقدر
    میدانم این سوالم ربطی به این پست ندارد؛ اما چون آخرین پستتان است اینجا دارم میپرسم.
    اما سوال:

    من وقتی روایات در باب بلا دیدن مومن و شدة این ابتلائات را می بینم جداً میترسم. چون در روایات متعددی آمده مومن باید بلا ببیند هر چقدر مومن تر بلایش بیشتر.
    یعنی مومن درست حسابی باید در بلا و انواع و اقسام مصایب غرق باشد. بقول معروف یک شب راحت سرش را روی بالش نگذارد. باید پدرش در بیاید در این دنیا.
    اما وقتی من به زندگی خودم و خانواده ام و همچنین کثیری از افراد جامعه نگاه میکنم مثلاً در ۱۰ سال گذشته ۱۵ سال گذشته سرجمع می بینم زندگی مان روی روال بوده. یعنی نه مشکل مالی خاص و حادی داشتیم نه مریضی خاص و شدیدی نه مشکل خانوادگی و اختلاف خاصی.
    البته نمی گویم مطلقاً بی مشکل بودیم چون اصولاً صرف نظر از احادیث و روایات هم که در نظر بگیریم به نظر می آید نمیشود کسی مطلقاً بی مشکل باشد در این دنیا چون دنیا دار مشکلات است و راحتی و آسایش مطلق برای سرای آخرت است. اما خب مشکل و بلایی که بلا باشد(یعنی مشکل و بلای زیاد و شدید) هم نبوده است.
    بلاهای سطحی و نه چندان شدید بوده.
    البته در همین حد هم کفایت میکند بدین خاطر که در برخی روایات گفته شده آدم در همین حدود اندک مثلاً یک سر درد مختصر یک خراش دست مختصر و …. هم جزء بلا هست و در همین حد هم نشان میدهد بالاخره طرف مومن است ولو مومن سطح پایین.

    حالا نظر شما چیست؟ آیا این فهم من از اینطور روایات درست است؟ یعنی باید گفت اگر کسی در این دنیا مشکلات چندانی ندارد و سرجمع زنگی اش روی روال است باید گفت یک مومن سطح بالا نیست؟ یا نه میشود کسی مومن باشد مومن سطح بالایی نیز باشد اما در عین حال در این دنیا نیز مشکلات چندانی نداشته باشد؟ در واقع این جمله که معروف است که میگویند مثلاً فلانی هم دین را دارد هم دنیا را هم آخرت را یا فلانی میلیاردری است که دنیایش به بهترین نحو ممکن است و خوب میخورد خوب میپوشد خوب تفریح میکند و … در عین حال تکالیف دینی اش را نیز انجام میدهد لذا آخرتش نیز تأمین است آیا اینطور مطالب به لحاظ منطق دین و خاصتاً با توجه به روایات بلا دیدن مومن میتواند مطلب درستی باشد یا خیر؟

  3. سلام علیکم
    ممنون بابت پاسخگویی.
    اما اینکه فرمودید مورد به مورد فرق میکند یعنی چه بسا افرادی باشند که مومن باشند مومنین سطح بالا نیز باشند نه سطح پائین؛ اما در زندگی بلا و مشکلات چندانی نیز نداشته باشند؟
    اگر اینگونه است با توجه به روایات و فهم شما از آنها مثلاً چند درصد مومنین سطح بالا اینگونه هستند؟ چون به نظر میرسد اگر مونین سطح بالایی نیز باشند که از آن طرف مشکلات چندانی نیز نداشته باشند؛ اینطور مونینن حالت استثناء و نادر دارند و گرنه روایات بلا دیدن مومن اینقدر زیاد است و لحنش اینقدر قطعیت دارد که طبق فهم بنده باید ۹۹% مومنین سطح بالا غرق در انواع و اقسام بلایا باشند.

    • سلام علیکم
      اولا در نظام الهی کمیت مهم نیست، کیفیت مهم است. لذا دنبال درصد رفتن موضوعیتی ندارد
      ثانیا در حافظه ام روایتی هست که شخصی سراغ یکی از ائمه رفته بود و مضمونش همین گلایه شما بود که بلا بر ما نازل نمی شود نکند خدا از ما روی گردانده و اما قزیب به این مضمون پاسخ داد که مگر فلان روز سرما نخورده بودی، یا اینکه فلان وقت دستت خراشیده نشد و این گونه مواردی که به چشم ما نمی آمد را هم مصداق موضوع دانسته بود.
      ثالثا اینکه مومنان سطح بالا چنین اند که جزء واضحات است. نمونه اعلایش خود اهل بیت، هرکدام را می خواهید نگاه کنید. فقط یک حضرت زینب که تازه جزء چهارده معصوم نبود را ببینید، بقیه که جای خود دارند. اما اگر در شخص خاصی ما بلا ندیدیم معنی اش این نیست که بلا بر او نازل نمی شود. خیلی وقتها خدا حال شخص را جا می آورد ولو که مردم خبردار نمی شوند

  4. سلام استاد گرامی و عزیز
    ازپیوندی که در متن قرار دادید بسیار بسیار سپاسگزارم.
    خدا اجر فراوان به شما بدهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*