نقد و بررسی کتاب «علم دینی؛ از چیستی تا چگونگی»

بسم الله الرحمن الرحیم

از کتابهای ارزشمندی که در بحث علم دینی نوشته شده کتاب «علم دینی؛ از چیستی تا چگونگی» است؛ نوشته حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن وکیلی. در روز جمعه ۲۶ آذر ۱۴۰۰ با ایشان خدمت ایشان بحثی داشتیم درباره کتاب ایشان؛ و حقیر برخی از نقدهایی که به نظرم بر این کتاب وارد بود را مطرح کردم و ایشان پاسخ دادند.

خواندن کتاب ایشان را به علاقمندان بحث علم دینی توصیه می‌کنم و کسانی که مایلند بحث مذکور را گوش دهند اینجا را کلیک کنند.​

Visits: 354

درس جامعه‌شناسی معرفت

بسم الله الرحمن الرحیم

بحثهای جامعه‌شناسی در ایران بشدت تحت تاثیر فضای انگلوساکسون است و لذا حوزه جامعه‌شناسی معرفت که یک حوزه باسابقه در فضای قاره‌ای (continental) است در ایران نسبتا ناشناخته است. شاید بهترین معرف این حوزه این باشد که بگوییم حوزه‌ تاملات فلسفی در عرصه جامعه‌شناسی است و اگر به چرخش فلسفه از وجودشناسی به معرفت‌شناسی توسط کانت اذعان کنیم، جامعه‌شناسی معرفت به نحوی چرخشی از معرفت‌شناسی کلاسیک به جانب خود ایجاد کرده و موضوع تاملات فلسفی را نسبت میان جامعه و معرفت (نه نسبت فرد و معرفت) قرار داده و لذا بتدریج کانون توجهات فلسفی خود را «زبان» قرار داده است. ادامه مطلب درس جامعه‌شناسی معرفت

Visits: 1921

بحث و بررسی آثار شهید مطهری ۲

بسم الله الرحمن الرحیم

در پاییز سال ۱۳۹۳ ارائه بحثهای شهید مطهری را بر اساس مجموعه ای که انتشارات دبیرخانه بینش مطهر منتشر کرده شروع کردم که سه مرحله از آن پیش رفت و به دلایلی کار متوقف شد و آنها را می‌توانید از اینجا ملاحظه کنید.

در تابستان امسال (۱۳۹۷) به دعوت معاونت تهذیب حوزه، برخی از کتابهای مراحل بعد از آن را برای جمعی از طلاب که قبلا آثار قبلی را مطالعه کرده بودند، ارائه کردم؛ که متاسفانه فرصت تهیه پاورپوینت برای آنها نشد؛ و فعلا فقط فایل صوتی آنها تقدیم می‌شود.

یادآوری می‌شود که دبیرخانه مذکور برای تسهیل سیر مطالعاتی، آثار را به نحوی جدید که حتی الامکان وحدت موضوعی حفظ شود منتشر کرده است. لذا عنوان اصلی هر جلسه را عنوان کتابی که دبیرخانه مذکور تهیه کرده قرار داده ایم اما برای استفاده کسانی که از کتابهای انتشارات صدرا مطالعه می کنند، بزودی ذیل هر عنوان، اینکه این عنوان چه گفتارهایی از چه کتابهایی از انتشارات صدرا می‌باشد اشاره خواهد شد. لازم به ذکر است پاره‌ای از گفتارهایی که در این مجموعه توسط بینش مطهر تهیه و تنظیم شده، سخنرانی‌هایی است که هنوز انتشارات صدرا اقدام به نشر آنها نکرده است و لذا مابه‌ازایی در کتابهای انتشارات صدرا ندارد. (همچنین در پایان هریک از این کتابها، تعدادی از یادداشت‌های مرتبط با موضوع کتاب از مجموعه یادداشتهای شهید مطهری که توسط انتشارات صدرا منتشر شده است، نیز آمده است که گاه در بحثها از آنها استفاده می‌شود.)

این فایلها را از پیام‌رسان ایتا به آدرس https://eitaa.com/souzanchi/183  و از پیام‌رسان سروش به آدرس https://sapp.ir/souzanchi.ir نیز می‌توانید دریافت کنید

تربیت و رشد اسلامی: جلسه ۱ –  جلسه ۲

عقل و علم: جلسه ۱  – جلسه ۲

اخلاق اسلامی: اخلاق جلسه ۱ (توکل و رضا)  –  جلسه ۲ (صبر و زهد)

اسلام و توسعه: یک جلسه

پایان پیامبری: جلسه اول  – جلسه دوم (تکمیلی + امامت)

انسان‌شناسی: بحثهای مقدماتیجلسه اولجلسه دوم

Visits: 1261

درس فلسفه غرب و فلسفه علم

در سال تحصیلی‌ای که در پیش داریم (نیمسال اول ۹۶-۹۷) درسی به نام «فلسفه غرب» برای دانشجویان ارشد رشته فلسفه علوم اجتماعی در دانشگاه باقرالعلوم ع دارم. در این درس پس از مرور سریعی بر آراء یونان باستان، محور اصلی بحث از دکارت تا کانت و هگل قرار خواهد بود و بعد از آن به سراغ فلسفه علم می‌رویم ان‌شاءالله

منبع اصلی درس فلسفه غرب کتاب «تاریخ مختصر فلسفه جدید» نوشته راجر اسکروتن (ترجمه اسماعیل سعادتی خمسه، انتشارات حکمت) خواهد بود؛ هرچند بحث فقط شرح متن نیست و تلاش می‌شود با ملاحظات کاربردی در حوزه مباحث فلسفه علوم اجتماعی باشد. کتاب مذکور نایاب بود اما مدتی است تجدید چاپ شده است.

برای درس فلسفه علم، متن معینی را قرار نداده‌ام. عمدتا به دو کتاب «چیستی علم» چالمرز و «فلسفه علم در قرن بیستم» گیلیس ارجاع می‌دهم اما بسیاری از بحثها خارج از این دو کتاب است. حال و هوایی از بحثهای اینجا را در بخش اول کتاب «علم دینی، معنا امکان و راهکارهای تحقق آن» می‌توانید بیابید.

فایلهای صوتی جلسات در سامانه آموزش مجازی دانشگاه بارگذاری می‌شود و مشاهده آن برای عموم آزاد است؛ اما مشارکت در آن فقط برای دانشجویان درس ممکن است. برای ورود به آن از اینجا اقدام کنید و در صورتی که درباره مباحث آن مطلبی داشتید می‌توانید در قسمت دیدگاه همین صفحه مطلبتان را منعکس کنید.

 

Visits: 966

تدریس علم دینی

بسم الله الرحمن الرحیم

امسال حدود ۵ سال از تالیف کتاب «معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی» گذشته است. بعد از تألیف نیز همانند قبل آن به تدریس این موضوع ادامه دادم که از اولین مواردش تدریس این موضوع برای دانشجویان کارشناسی ارشد رشته فلسفه علم در دانشگاه شریف در سال تحصیلی ۸۹-۹۰ بود. طبیعی است که در این سالها با نقدهایی مواجه شدم و اصلاحاتی در ذهنم رقم خورد. شاید مهمترین ایرادی که الان بر کتاب خود می‌دانم این است که در حوزه علوم انسانی ورود جامعی نداشته و نکات بسیاری را مورد غفلت قرار داده‌ام و یکی از علل آن این بود که آشنایی آن موقع من با علوم انسانی و اجتماعی، به تبع فضای عمومی کشور، تابع فضای انگلوساکسون بود و از اهمیت جریان قاره‌ای به عنوان یک جریان بشدت اثرگذار در حوزه علوم انسانی و اجتماعی بی‌خبر بودم. به هر حال امسال (نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۴-۹۵) پیشنهاد تدریس همین عنوان برای دوره تمهیدیه سطح ۴ موسسه امام رضا علیه‌السلام مطرح شد. ادامه مطلب تدریس علم دینی

Visits: 848

ادامه مناظره با دکتر پایا درباره علم دینی

چندی پیش مناظره ای بین حقیر و آقای دکتر علی پایا درباب علم دینی در فصلنامه صدرا (شماره۹) آغاز شد که در همینجا نیز ارائه شد. این مناظره ادامه یافت و پاسخی که وعده داده بودم در اختیار فصلنامه قرار گرفت، اما ظاهرا به خاطر اشتباهی که پیش آمد در شماره ۱۰ منتشر نشد و در شماره (۱۱-۱۲) منتشر گردید. در این مدت، نقد حقیر در اختیار دکتر پایا قرار گرفت و ایشان مجددا پاسخی طولانی ارائه دادند و حقیر چون احساس کرد که ممکن است بحث به تکرار مکررات منتهی شود به جای پاسخ تفصیلی نکات مختصری را به صورت خاص از ایشان سوال کرد که این سه یادداشت در شماره مذکور منتشر گردیده است که برای مطالعه آنها به ادامه مطلب مراجعه کنید.

ادامه مطلب ادامه مناظره با دکتر پایا درباره علم دینی

Visits: 450

امامت و عدل، مبانی تشیع

بسم الله الرحمن الرحیم

در ۳ آبان ۱۳۹۲ در موسسه شیعه شناسی در اراک، بحثی درباره مبانی تشیع داشتم که دو مبنای اصلی شیعه (که به عنوان اصول مذهب شیعه مطرح میشود) را اندکی شرح دادم. چندی پیش دوستان موسسه خلاصه ای از مباحث را برایم ارسال کردند که تصحیح کردم و در ادامه آمده است.   ادامه مطلب امامت و عدل، مبانی تشیع

Visits: 529

پاورپوینت علم دینی برای طرح ضیافت اندیشه اساتید+ تکمیلی

چنان که به برخی از دوستان وعده داده بودم، فایل آماده شده برای بحث فلسفه علم و معرفت شناسی اسلامی (علم دینی)را  که برای طرح ضیافت اندیشه اساتید سال قبل تهیه کرده بودم مجددا با اصلاحاتی دوباره در اختیار دوستان قرار می دهم.

فایل نمایشی محض (کم حجم)                                فایل کامل (MB 1.5)

تکمله:

در ایام تابستان امسال (سال ۱۳۹۲) این بحث را برای دوستان دیگری در دانشگاههای دیگر ارائه کردم و نکاتی در تکمیل مطالب قبلی ارائه شد که فایل کامل شده آن تقدیم می شود:

فایل تکمیل شده سال ۱۳۹۲

Visits: 459

امکان علم دینی، بحثی در چالش‌های فلسفی اسلامی‌سازی علوم انسانی

چكيده:

از آنجا كه برخي از مباني و ارزش‌هاي حاكم بر علوم جديد تعارضاتي با مباني معرفتي و ارزشهاي اسلامي داشته، ورود علوم جديد به كشور ما از همان ابتدا چالش‌هايي را به همراه آورد، و اين مساله به ويژه در حوزه علوم انساني مشهودتر بود. عده‌اي راهكار را در توليد «علم ديني» معرفي كردند؛ اما خود اين عنوان نيز دچار چالشي فلسفي شد كه: «مگر علم، ديني و غير ديني دارد؟» بدين ترتيب، به نظر مي‌رسد اولين و مهم‌ترين گام در بحث از علم ديني آن است كه: «علم ديني» به كدام معنا و تحت چه شرايطي ممكن است؟ ادامه مطلب امکان علم دینی، بحثی در چالش‌های فلسفی اسلامی‌سازی علوم انسانی

Visits: 289