شهید مطهری و مساله مهدویت + گزارش

بسم الله الرحمن الرحیم

شنبه (۱۴ اردیبهشت۱۳۹۸) به مناسبت ایام شهادت شهید مطهری در دانشگاه باقرالعلوم ع نشستی برگزار شد با عنوان «شهید مطهری و مساله مهدویت».
ایده اصلی بحث بنده آن بود که شهید مطهری با مبنا قرار دادن بحث فطرت در تحلیل مهدویت فهم عمیقتری از این مساله را پیش نهاده است.

فایل سخنرانی شهید مطهری و مساله مهدویت

این سخنرانی به نوعی تکمیل و ارتقای دیدگاهی است که سال قبل در اراک با عنوان مهدویت در افق فطرت ارائه کردم.

لازم به ذکر است کتابی با همین عنوان به سفارش بنیاد مطهری نوشته‌ام که قرار بوده در همین ایام منتشر شود.

گزارش این سخنرانی به نقل از سایت دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام

ادامه مطلب شهید مطهری و مساله مهدویت + گزارش

بازدیدها: ۵۹۸

حکومت امام ع: حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور

بسم الله الرحمن الرحیم

در ۲۸ و ۲۹ صفر ۱۴۴۰ (چهارشنبه و پنج‌شنبه، ۱۶ و ۱۷ آبان ۱۳۹۷) و مقارن با شهادت پیامبر اکرم ص، امام حسن مجتبی ع و امام رضا ع در آستان امامزاده یحیی در همدان، و به همت هیات دانشجویی ثار الله، بحثی داشتم با عنوان «حکومت امام ع: حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور» ؛ که در این بحث، برخلاف نظر بسیاری که گمان می‌کنند نباید حقیقت را فدای مصلحت کرد، نشان دادم که امامت در شیعه کاملا خلاف این است؛ و بارها و بارها حقیقت، به خاطر مصلحت اسلام، امکان اجرا نیافته است و البته تقدم مصلحت اسلام به معنای تقدم منافع جناحی و … نیست. و در ادامه اشاره‌ای شد به اینکه مومن چگونه در حالی که امامش قاعد (و نه قائم) است همچنان وظیفه اجتماعی‌اش باقی می‌ماند و انجام وظیفه در این شرایط لزوما جلو افتادن از امام نیست.

این بحث را به صورت خیلی فشرده‌تر، دو روز قبلش در دو جلسه در مسجد دانشگاه باقرالعلوم ع در قم ارائه کردم با عنوان «امامت امام قاعد»

که هر دو بحث در اینجا تقدیم می‌شود.

در واقع بحث «امام قاعد»، به نوعی خلاصه خیلی فشرده‌ای است از بحث «حکومت امام ع، حقیقت مدار یا مصلحت محور»:

امام قاعد ۱    ؛     امام قاعد ۲

حکومت امام ع – حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور ۱

حکومت امام ع – حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور ۲

بازدیدها: ۲۶۳

امامت: نظریه‌ای خاص در سیاست

بسم الله الرحمن الرحیم

سه‌شنبه (۲۴ مهر ۱۳۹۷) در هیات میثاق با شهدا (تهران: دانشگاه امام صادق ع) که مصادف بود با شب شهادت امام حسن مجتبی ع (بنا بر یک روایت) بحثی داشتم در تحلیل مساله «امامت»‌ ، با تمرکز بر حدیث مشهور «الحسن و الحسین امامان، قاما او قعدا»، که خلاصه‌اش این است که:

اگر بپذیریم که دین بر یک نگاه خاص انسان‌شناسانه سوار شده، که حقیقت انسان و جامعه انسانی را در رسیدن به مقام خلیفه‌اللهی – و نه صرفا در افق یک حیوان پیشرفته‌ی ادامه میمون- تعقیب می‌کند؛ آنگاه مساله امامت، یک اصل مهم در اصول دین – و نه مساله‌ای در فروع – می‌شود و آنگاه امامت را باید به عنوان یک نظریه خاص و کاملا متمایز از نظریه‌های سیاسی رایج در جهان (که عموما بر اصل تنازع بقا، و دغدغه‌های فساد ناشی از تمرکر قدرت، مبتنی هستند) ملاحظه کرد؛ و در این فضاست که مفهوم «امام قاعد» و تاکتیکهای امام ع [= تنها حاکم مشروع] برای حفظ اصل جریان اسلام، که ظاهرا بوی مدارا با جریان نفاق می‌دهد! مفهومی بسیار پیچیده و اساسی می‌شود در عرض مفهوم «امام قائم»؛ و عدم درک صحیح از این مطلب در مسلمانان، به انحرافاتی در میان جریانِ ظاهرا عدالت‌گرا نسبت به مساله امامت منجر شد که نمونه‌های بارز تاریخی آن را در خوارج،‌«مذل المومنین» خواندن امام حسن ع، شکل‌گیری زیدیه، عدم رعایت تقیه در زمان امام کاظم ع که به شهادت ایشان منجر شد، عدم هضم موضع امام رضا ع و وقوع قیامهای علویون علی‌رغم میل ایشان، و … می‌توان مشاهده کرد.

فایل صوتی

بازدیدها: ۱۸۴

شرح دعای زمان غیبت امام زمان ع

در همان اوایل غیبت صغری، امام زمان ع در توقیعی دعایی را در اختیار شیعیان قرار دادند که به «دعای در زمان غیبت» معروف شده است.

عده‌ای از دوستان از چندی قبل بنا گذاشته‌اند که هر جمعه اول ماه قمری در منزل یکی از دوستان گرد هم آیند و این دعا را زمزمه کنند. پیشنهاد دادند که مناسب است شرحی بر این دعا گفته شود.

از روز جمعه ۱۳۹۶/۹/۴ برابر با ۵ ربیع‌الاول ۱۴۳۹ اولین جلسه شرح این دعا برگزار شد که عمدتا به معرفی اصل دعا و نگاهی کلی به آن گذشت و اندکی درباره عبارت اول آن توضیح داده شد.

فایل‌های صوتی جلسات با گزیده‌ای از یادداشت‌های برخی جلسات به همراه متن کامل دعا در ادامه تقدیم می‌شود.

فایل صوتی جلسه اول

فایل صوتی جلسه دوم

فایل صوتی جلسه سوم

فایل صوتی جلسه چهارم

فایل صوتی جلسه پنجم

لازم به ذکر است که این بحث به دلایلی نیمه تمام ماند و بیش از ۵ جلسه برگزار نشد.

ادامه مطلب شرح دعای زمان غیبت امام زمان ع

بازدیدها: ۱۲۵۴

عید غدیر، مهمترین آزمون برای تثبیت جامعه دینی

بسم الله الرحمن الرحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الأَئِمَّةِ عليهم السلام‏

خدا هر پیامبری که فرستاد امت را به اطاعت از او فراخواند (نساء/۶۴)؛ و تا امتی این رهبری الهی را نپذیرفت، جامعه دینی تأسیس نشد. بدین سان قرنها گذشت و امثال نوح و ابراهیم و لوط و هود و صالح و شعیب علیهم‌السلام آمدند و رفتند و جوامع آنها با عذاب الهی برچیده شد.

اولین امتی که به رهبریِ یک پیامبر الهی لبیک گفت، بنی‌اسرائیل بود، و شاید از این زمان بود که خداوند تثبیت امامت در جامعه دینی را جدی کرد: موسی ع حتی برای چند روز که نبود، هارون ع را گذاشت، و سلسله پیامبران متصل در یک امت، که همگی رهبران الهیِ آن امت بودند، با بنی‌اسرائیل آغاز گشت؛ و علی‌رغم همه کژی‌ها و ناسازگاری‌ها، خدا پیاپی برای آنان پیامبری به امامت می‌فرستاد؛ اما نهایتا این امت، که زمانی به خاطر پیروی از رهبری پیامبرانشان، «امت برگزیده»‌ بودند (بقره/۴۷ و ۱۲۲) بقدری کج‌راهه رفتند که توسط پیامبران خودشان لعنت شدند (مائده/۷۸)!

و تقدیر چنین بود که این بار جامعه دینی در نقطه دیگری از عالَم و با پیامبری جهانی تاسیس گردد.

پیامبر اسلام ص دعوتش را از مکه آغاز کرد، اما این مردم مدینة‌النبی بودند که به عنوان یک امت، رهبری او را پذیرفتند و تأسیس جامعه اسلامی را رقم زدند؛ و او هم، پس از راه‌اندازی جامعه دینی، حتی برای چند روز نبودنش، جانشین می‌گذاشت.

او که همه هستی خود را خرج هدایت مردم کرده بود، بعد از بارها تاکید، نهایتا در چنین روز شریفی، در جهانی‌ترین گردهمایی مسلمانان، اعلام کرد هرکس امامت و ولایت مرا پذیرفته، این علی ع مولای اوست؛ و این گونه بود که، به پیش‌بینیِ خود پیامبر ص، یکبار دیگر داستان بنی‌اسرائیل، اما این بار نه در سطح یک قوم خاص، بلکه برای کل جهان آغاز شد!

ادامه مطلب عید غدیر، مهمترین آزمون برای تثبیت جامعه دینی

بازدیدها: ۱۲۱۲

امامت و عدل، مبانی تشیع

بسم الله الرحمن الرحیم

در ۳ آبان ۱۳۹۲ در موسسه شیعه شناسی در اراک، بحثی درباره مبانی تشیع داشتم که دو مبنای اصلی شیعه (که به عنوان اصول مذهب شیعه مطرح میشود) را اندکی شرح دادم. چندی پیش دوستان موسسه خلاصه ای از مباحث را برایم ارسال کردند که تصحیح کردم و در ادامه آمده است.   ادامه مطلب امامت و عدل، مبانی تشیع

بازدیدها: ۵۸۹

نقش حضرت فاطمه (س) در ابتر نماندن دین

باسمه تعالی

ایام فاطمیه به همه مسلمانان آزاده تسلیت باد. به مناسبت این ایام بحثهایی درباره حضرت زهرا سلام الله علیها در ۶ جلسه در مسجد میرزاتقی همدان ارائه شد که فایل صوتی آنها را به همراه خلاصه ای از آنها در ادامه آمده است. ادامه مطلب نقش حضرت فاطمه (س) در ابتر نماندن دین

بازدیدها: ۸۸۰

جمع خاتمیت با امامت و مهدویت

پاسخي به سخنراني دكتر سروش تحت عنوان «تشيع و چالش مردم‌سالاري»

 الف:امامت و ختم نبوت

دریافت فایل PDF

آقاي دکتر سروش در سخنراني اخيرشان در ۱۳۸۴/۵/۳ در پاريس تحت عنوان «تشيع و چالش مردم سالاري» اشکالي در خصوص انطباق انديشه امامت و مهدويت با ختم نبوت مطرح کرده‌اند که واکنش‌هايي را برانگيخته است. اين اشکال که مبتني بر آراء اقبال در تفسير مساله خاتميت است، به طور خلاصه اين است که: ختم نبوت به معناي پايان دوره عصمت و وحي و در واقع پايان دوره ولايت و مرجعيت شخص در تشريع است. علت خاتميت، بلوغ عقل بشر است و از اين دوره به بعد زمان مرجعيت اشخاص و حق تشريع براي افراد به سر مي‌آيد و تنها استدلال است که مي‌تواند مرجع عمل واقع شود. اما شيعه با پذيرش نظريه امامت و تداوم آن در مهدويت، عملا ختم نبوت را بي‌معني کرده است زيرا معتقد است که امام، هم عصمت دارد که تداوم بخش ولايت و مرجعيت شخص است، و هم علم غيب دارد و محدث و مفهم است که اين هم ماهيتا تفاوتي با وحي ندارد؛ پس پذيرفتن امامت در واقع مستلزم نفي ختم نبوت است و گويي فقط اسم مطلب عوض شده ولي ماهيتا نبوت ختم نشده است. ايشان به تبع اقبال لاهوري معتقدند که «با خاتميت، قرار است آدميان به رهايي برسند ولي اگر گفته شود که يک مهدي مي‌آيد که همان اتوريته پيامبر را دارد، ما از فوايد خاتميت بي‌بهره مي‌مانيم، زيرا آن رهايي تحقق نخواهد يافت. فلذا اين سوال از شيعيان باقي است که مهدويت را چگونه با انديشه رهايي و دموکراسي مي‌توان جمع کرد.»

چنانکه در جمع بندي نهايي سخن ايشان واضح است، ايشان بيشتر دغدغه دموکراسي و رهايي از وحي را دارند تا دغدغه جمع خاتميت با امامت و مهدويت؛ که خود اين اولويت في حد نفسه قابل تامل و بررسي است. اما دراينجا قصد داريم نشان دهيم آيا اين اشکال در خصوص ناسازگاري امامت با خاتميت وارد است يا خير. ادامه مطلب جمع خاتمیت با امامت و مهدویت

بازدیدها: ۸۸۰