دعا برای فرج یا ظهور؟

بسم الله الرحمن الرحیم

مروری بر احادیث اهل بیت ع نشان می‌دهد آنچه وظیفه اصلی ما در زمان غیبت است «دعا برای فرج» است نه «دعا برای ظهور». البته اشکالی ندارد که دلمان بخواهد که ظهور عمومی حضرت هرچه سریعتر رخ دهد، اما آنچه محور توصیه‌های اهل بیت ع است دعا برای فرج است؛ و حتی گاه ائمه ع کسانی را که برای صرف ظهور حضرت عجله داشتند مواخذه می‌کرده‌اند که: «وَ أَنْتَ مِمَّنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا: مگر تو از کسانی هستی که دنیا می‌خواهند؟» و تأکید می‌کرده‌اند که اگر نسبت خود با امامت را درست کنی برایت ضرری نخواهد داشت که این امر جلو بیفتد یا عقب: «لَمْ يَضُرَّكَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ» (الكافي، ج‏۱، ص۳۷۱).

شاید بهترین تبیین برای تفاوت ظریف این دو، این کلام حضرت آیت الله بهجت باشد: «ارتباط و وصل با آن حضرت و فرج شخصی، امر اختیاری ماست، به‌خلاف ظهور و فرج عمومی. بااین‌حال چرا به این اهمیت نمی‌دهیم که چگونه با آن حضرت ارتباط برقرار کنیم و از این مطلب غافل هستیم، ولی به ظهور و دیدار عمومی آن حضرت اهمیت می‌دهیم؟! و حال اینکه اگر برای فرج شخصی به اصلاح خود نپردازیم، بیم آن است که در ظهور آن حضرت از او فرار کنیم! چون راهی که می‌رویم، راه کسانی است که اَهَم و مهمی قایل نیستند.» (حضرت حجت عج، ص۳۱۱).

دعا یعنی درخواست عمیق از خداوند؛ و علی‌القاعده ما باید برای ظهوری دعا کنیم که وقتی رخ داد فرج ما باشد، نه هلاکت ما! و لذا کسی واقعا می‌خواهد و دعا می‌کند که بداند فرج حضرت، فرج او خواهد بود: «أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُم» (كمال الدين و تمام النعمة، ج‏۲، ص۴۸۵).

می‌توان گفت فرج شخصی یعنی اشخاص به چنان نسبتی با امام ع برسند که:

اولا امام ع نیاز نداشته باشد که از آنها تقیه کند- چنانکه خود امام زمان ع در دعایی که به شیعیان برای عصر غیبت یاد دادند بر این تصریح کردند: «وَ اجْعَلْنَا يَا رَبِّ مِنْ أَعْوَانِهِ وَ … وَ مِمَّنْ لَا حَاجَةَ لَهُ بِهِ إِلَى التَّقِيَّة» (كمال الدين و تمام النعمة، ج‏۲، ص۵۱۵)- ؛

و ثانیا وجودشان برای امام ع طوری باشد که با بودن آنها، امام ع چنان «فرج» و گشایشی در کار خود ببیند که امکان ظهور عمومی برایش میسر گردد- چنانکه در کلمات اهل بیت ع علائم فراوانی برای ظهور مطرح شده است، اما عمده آنها صرفا علامتند، نه علت؛ شاید تنها روایتی که لسانش لسان علیت است آن است که می‌فرمایند که باید آن عدد ۳۱۳ تکمیل شود: «أَمَا لَوْ كَمُلَتِ الْعِدَّةُ الْمَوْصُوفَةُ ثَلَاثَمِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ، كَانَ الَّذِي تُرِيدُونَ» (الغيبة للنعماني، ص۲۰۳)-. ظاهرا امام صادق ع می‌خواهند بفرمایند تا فرج شخصی برای ۳۱۳ نفر حاصل نشود، انتظار فرج عمومی امام زمان ع را نداشته باشید.

پس مهمترین (و شاید تنها) وظیفه ما در زمینه‌سازی برای ظهور این است که چنان زندگی کنیم که فرج شخصی برسیم.

البته طلب فرج شخصی به معنای گوشه‌گیری و ترک وظایف اجتماعی نیست؛ فرج شخصی برای کسی حاصل می‌شود که تمام وظایف خویش (فردی یا اجتماعی) را، آن گونه که مورد رضایت امام ع است، جدی بگیرد.

بگذارید مطلب را با نکته دیگری از آیت الله بهجت توضیح دهم که مضمون حدیثی از امام صادق ع است (كافي، ج‏۴، ص۴۶۶)[۱]. ایشان به کسی فرمودند: «شما اگر چنانچه حاجتی دارید برای دیگران بخواهید… مثلاً اگر خانه ندارید و از خدا خانه می‌خواهید، دعا کنید برای بی‌خانه‌ها، [آنگاه] خداوند متعال فرشته‌ای را معین می‌کند که برای شما دعا کند و آن فرشته چون معصوم است دعایش به استجابت نزدیک‌تر از دعای شماست این راه میان‌بر برای استجابت دعاست». (https://bahjat.ir/fa/content/10511)

همین را در خصوص دعا برای فرج شخصی هم می‌توان مطرح کرد. شاید در نگاه اول اشکال شود که چنین درخواستی در مورد دیگران چه وجهی دارد؟ دعا کردن چیزی را از عمق وجود خواستن است؛ وقتی واقعا دعا کرده‌ام که واقعا عزم جدی نشان دهم که دارم تمام زندگی‌ام را با امام زمان ع هماهنگ می‌کنم. من می‌توانم از خدا بخواهم که شخص دیگری خانه‌دار شود؛ اما اینکه از خدا بخواهم شخص دیگری چنین عزمی داشته باشد و در رسیدن به فرج شخصی موفق شود یعنی چه؟

شاید بتوان گفت:

اولا من که فرج شخصی را می‌خواهم باید این را در راستای حصول فرج امام زمان بخواهم؛ و فرج او با حصول ۳۱۳ فرج حاصل می‌شود نه فقط با فرج من. پس اگر من فقط و فقط فرج خودم را بخواهم و از تقاضای فرج برای دیگران غفلت کنم، واقعا فرج امام زمان را نخواسته‌ام.

ثانیا از بالاترین مصادیق فرج، رها شدن از خودخواهی است. در حدیث نبوی، از دشوارترین وظایف این امت «الْمُوَاسَاةُ لِلْأَخِ فِي مَالِه‏» معرفی شده است (الخصال، ج‏۱، ص۱۲۵)[۲]. آیا جیب‌مان یکی شود، اما حصول کمالاتمان یکی نشود؟!

خلاصه کلام: آنچه وظیفه اصلی ما در زمان غیبت است «دعا برای فرج» است نه «دعا برای ظهور»؛ و فرج شخصی هم بر فرج عمومی مقدم است؛ و دعا کردن هم صرفا لقلقه زبان نیست. اکنون چقدر در دعا برای فرج جدی هستیم؟


[۱] . «مَنْ دَعَا لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يَقُولُ وَ لَكَ مِثْلَاهُ فَأَرَدْتُ أَنْ أَكُونَ إِنَّمَا أَدْعُو لِإِخْوَانِي وَ يَكُونَ الْمَلَكُ يَدْعُو لِي لِأَنِّي فِي شَكٍّ مِنْ دُعَائِي لِنَفْسِي وَ لَسْتُ فِي شَكٍّ مِنْ دُعَاءِ الْمَلَكِ لِي.»

[۲] . يَا عَلِيُّ ثَلَاثٌ لَا تُطِيقُهَا هَذِهِ الْأُمَّةُ الْمُوَاسَاةُ لِلْأَخِ فِي مَالِهِ وَ إِنْصَافُ النَّاسِ مِنْ نَفْسِهِ وَ ذِكْرُ اللَّهِ عَلَى كُلِّ حَال‏

بازدیدها: ۰

ارتباطات اجتماعی در جامعه دینی، با تاکید بر سوره حجرات

بسم الله الرحمن الرحیم

محرم امسال (۱۴۴۵ قمری؛ تیر- مرداد ۱۴۰۲ شمسی) در هیات عاشقان مهدی در شاهرود هستم و قرار است درباره ارتباطات اجتماعی در جامعه دینی و شناخت مومن واقعی بحث شود با تاکید بر سوره حجرات. این سوره در سال نهم هجری (یعنی زمانی که دیگر جامعه دینی کاملا تثبیت شده بود) نازل شده و آسیبهای جامعه دینی را مطرح می‌کند که از نظر حقیر اگر مهمترین آسیب جامعه‌ای که تسلیم خداوند نمی‌شود عقب ماندن از خدا و رسول است، مهمترین آسیب خاص جامعه دینی جلو افتادن از خدا و رسول است که در این سوره مورد توجه قرار گرفته است.

مطالب این سوره را قبلا به تفصیل در کانال و سایت یک آیه در روز بحث کرده‌ام؛ و اینک آن مقدار از بحثها که به تناسب فضای اجتماعی امکان ارائه عمومی داشته باشد ان شاء الله در این جلسات مطرح خواهد شد.

این جلسات علاوه بر اینجا در همان ایام در شبکه‌های اجتماعی زیر بارگذاری شد (در پیام‌رسان ایتا و پیام‌رسان بله)

برای دریافت فایل صوتی هر جلسه روی آن کلیک کنید:

شب اول محرم: دورنمایی از سوره حجرات و ربط آن با امروز و با عاشورا

شب دوم محرم: جلو افتادن بر دین و بلند کردن صدا بر پیامبر ص

شب سوم محرم: جلو افتادن از امام معصوم ع و افراط در انقلابی‌گری: جریان زیدیه

شب چهارم محرم: ادامه توضیح جلو افتادن از امام در جریان زیدیه؛ توضیح تقیه و پیچیدگی‌های مذاکره امام حسین ع و عمر سعد

شب پنجم محرم: تکمیل بحث دیروز درباره مذاکره امام حسین ع با عمر سعد؛ در عین حال که باید مواظب باشیم از خدا و رسول جلو نیفتیم، اما مواظب باشیم که برخی از عالم‌نمایان واقعا مورد تایید امام ع نیستند (در چه صورتی شیعه نباید از عالم دین تبعیت کند!!!).

شب ششم محرم. وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیهِمْ لَكانَ خَیراً لَهُمْ: قاعده استفاده از یک لفظ در چند معنا (تطبیق آیه فوق بر انتظار فرج به عنوان معنای دیگری برای آیه) و نحوه جمع بین صبر و دعا برای تعجیل فرج

شب هفتم محرم: آیات ۷ تا ۹ (جدی گرفتن حضور رسول الله ص و امام ع در میان خود؛ محبت ایمان در دل ما، فضل خداست که باید قدر بدانیم؛
واقع بینی نسبت به جامعه دینی: وجود ایمان در دل لزوما به معنای انجام عمل صالح نیست؛ تفکیک گناه از گناهکار)

شب هشتم محرم: آیه ۱۰ (اهمیت و جایگاه برادری در دینداری و یکی از مهمترین موانع ظهور: ما شیعیان حق برادری را با هم بجا نمی‌آوریم: ‌تجبرتم علی ضعفاء‌ المومنین)

شب تاسوعا: آیات ۱۰-۱۱ (آسیبهای مهم در روابط خودمانی برادرانه: تمسخر، عیبجویی، برچسب زنی؛ پدیده عجیب ولی رایج در جامعه دینی: مومنِ فاسقِ ظالم!)

شب عاشورا: آیات ۱۲-۱۵ (هشدار حرکت از بدگمانی به تجسس و از تجسس به غیبت؛ دسته‌بندی تقوا و انجام وظیفه در سه گروه: عموم مردم، مسلمانان، مومنان؛ تطبیق بسیاری از آیات سوره حجرات بر وقایع کربلاء)

شام غریبان: آیات ۱۶-۱۸ و جمع‌بندی سوره حجرات (مساله اصلی: از دین جلو نیفتادن و اینکه نخواهیم دین خود را به خدا یاد بدهیم! و بیان خطراتی که جامعه دینی را تهدید می‌کند: صدا بلند کردن روی پیامبر (ترجیح نظر خود بر نظر پیامبر)؛ خبرها را صرفا بر اساس دلخواه ترتیب اثر دادن؛ جنگ و درگیری؛ تمسخر و عیبجویی و لقب زشت گذاشتن روی افراد؛ سوء ظن و تجسس و غیبت؛ ارزش‌گذاری بر اساس هر چیزی غیر تقوا؛ خودبزرگ‌بینی به خاطر مسلمان شدن و خود را از خدا و پیامبر طلبکار دیدن)

بازدیدها: ۵۷۱

تشخیص وظیفه در ارتباط با امام زمان عجل الله تعالی فرجه

بسم الله الرحمن الرحیم

محرم امسال (۱۴۴۴ قمری؛ مرداد ۱۴۰۱ شمسی) در هیات انتظار در بندرعباس (در مسجد دانشگاه علوم پزشکی) بحثی ارائه شد با موضوع تشخیص وظیفه در ارتباط با امام زمان عج. سالهای قبل بحث «انتظار، عجله یا صبر» و «انتظار انسان مضطر» را مطرح کردم و این بحث امتداد همان بحثهاست. در واقع، مساله‌ای که آن موقع طرح کردم (که بالاخره برای ظهور صبر و درنگ کنیم یا از خدا بخواهیم عجله کند) و به نظرم پاسخ مناسبی داده نشد احساس می کنم امسال به پاسخ مناسب علمی برایش رسیدم؛ هرچند هنوز با عمل فاصله زیادی دارم.

در ادامه فایلهای صوتی این جلسات تقدیم می‌شود. ضمنا در این جلسات احادیث متعددی خوانده شد که در ادامه فایلها، متن یادداشتهایی که برای هر جلسه آماده کرده بودم به همراه متن کامل احادیث مذکور (نه صرفا عبارتی که خوانده شد) تقدیم می‌شود. همچنین کل این یادداشتها را از فایلی از اینجا می‌توانید دانلود کنید؛ که در این فایل فرازهایی از احادیث که مورد استفاده بوده با رنگ قرمز مشخص شده است. ادامه مطلب تشخیص وظیفه در ارتباط با امام زمان عجل الله تعالی فرجه

بازدیدها: ۱۴۶۲

انتظار؛ عجله یا صبر (فایل صوتی+خلاصه بحث)

بسم الله الرحمن الرحیم

محرم امسال (۱۳۹۹) شبها (ساعت ۲۱:۱۵) در هیات انتظار بندرعباس بحثی خواهم داشت درباره اینکه چگونه از سویی به دعا برای تعجیل فرج تشویق شده‌ایم و از سوی دیگر ما را از تعجیل در فرج بازداشته‌اند و کسانی که در مساله فرج تعجیل می‌کنند را مذمت کرده‌اند. مساله این است که یک فرد منتظر در عین حال که می‌فهمد نباید صرفا دست روی دست بگذارد چگونه باید بین صبر کردن و دعا برای تعجیل جمع کند؛ و در واقع صبر یک فرد منتظر چه اقتضائاتی دارد و چگونه بسیاری از اقداماتی که شاید از یک دغدغه‌های دینی و انقلابی سرچشمه گرفته باشد می‌تواند خلاف اقتضای انتظار باشد.

هدفم در این بحث این است که مقداری با توضیح پیچیدگی‌های فتنه‌های آخرالزمان، درباره تصمیم‌گیری صحیح در چنان فتنه‌هایی با مراجعه به کتاب و سنت راهی بیابم.

بچه‌های هیات انتظار بندرعباس که قبلا با وقت و هزینه زیاد یکی از مساجد بزرگ شهر را برای برنامه هیات آماده کرده بودند به خاطر اقدام کاملا مشکوک ستاد بحران کرونا (ممنوع اعلام کردن برگزاری مراسم در محیطهای بسته‌ای که تمام پروتکل‌ها را رعایت کرده‌اند آن هم در کمتر از ۴۸ ساعت قبل از شروع مراسم)[۱] با زحمت فراوان توانستند در این مدت کوتاه محیط باز نسبتا مناسبی را تجهیز کنند ولی نهایتا برنامه با یک روز تاخیر شروع شد.این برنامه از طریق آپارات  لینک (https://www.aparat.com/intezar_ir/live) در فضای مجازی به صورت آنلاین قابل مشاهده است؛ و فایل صوتی بحث‌ها به همراه خلاصه بحث‌ها در در ادامه تقدیم می‌شود. ادامه مطلب انتظار؛ عجله یا صبر (فایل صوتی+خلاصه بحث)

بازدیدها: ۱۴۶۵