خانواده، نقطه جدال تمدن اسلام و غرب

بسم الله الرحمن الرحیم

روز جمعه ۱۸ مرداد ۱۳۹۸ مصادف با شهادت امام محمد باقر، در یازدهمین همایش هیأت‌های محوری و برگزیده کشور، که با عنوان جامعه ایمانی مشعر هرساله گرد هم می‌آیند سخنرانی‌ای داشتم که خلاصه‌ای از به همراه فایل صوتی آن تقدیم می‌شود.

دانلود فایل سخنرانی

  1. آیا خانواده را باید به عنوان یک نهاد جامعه دید؛ یا جامعه را به عنوان یک خانواده بزرگ؟ (آیا بالاترین آرمان اجتماعی اسلام، عدالت و برابری است یا ولایت و برادری؟)
  2. چرا نظام سرمایه‌داری مایل به فروپاشی نظام خانواده (در جهان، نه فقط در ایران) است؟

نظام سرمایه‌داری در پیوند با لیبرالیسم، محور همه ارزش‌ها را آزادی و رسیدن به منفعت و لذت شخصی (دلخواه فرد) معرفی می‌کند؛ و نه رشد حقیقی شخص. همه چیز با این محک سنجیده می‌شود.

در نتیجه فرد باید «مصرف‌کننده» و «مطیع نظام سرمایه‌داری»‌ باشد؛ پس باید ارزش‌های متعالی نفی شود، و لذت دنیوی معیار ارزش‌گذاری انسانها گردد. (کتاب دنیای شگفت‌انگیز نو؛ آلدوکس هاکسلی)

مهمترین محور سرمایه‌گذاری برای این هدف: کشاندن زن از خانه به خیابان (کار اسلام: کشاندن مرد از خیابان به خانه؛ تفصیل بحث در سخنرانی «زن یا نا-مرد، مساله این است»)

در این فضا جنبش‌های فمینیستی شکل گرفت: اگر ارزش انسان به سرمایه اوست، زنان هم باید وارد رقابت سرمایه‌داری شوند و برای این هدف، در قالب احیای حقوق زن دو هویت برای زنان تبلیغ شد: ‌۱. همانند مرد «کارگر» شوند، ۲. دارای مزیت نسبی نسبت به مرد: «سرمایه‌دار» یا به تعبیر دقیقتر، خودشان «کالا» و «سرمایه» شوند (خودشان کالا هستند و سرمایه جنسی خودشان، آنان را سرمایه‌دار کرده؛ ستاره سینما، مانکن، و … کارگری است که اکنون خودش کالا شده و با فروش خود، سرمایه‌دار شده است.)

(اشاره:‌چگونه شغل بعد از انقلاب صنعتی، از خودشکوفایی به صرفاً کسب سرمایه و ثروت تبدیل و منجر به ازخودبیگانگی کارگر شد. ارزش انسان، نه به عرصه‌هایی که خود را شکوفا کرده، بلکه به کالای تولید کرده‌ی اوست، بلکه آن کالا مهمتر از خود اوست. تفصیل بحث در سخنرانی «مشی اقتصادی مومن در سیره حضرت زهرا س»)

ثمره گسترش شهوترانی در جامعه: هرچه لذت بیشتر محور زندگی شود، مصرف‌گرایی بیشتر خواهد شد و افراد بی‌خاصیت‌تر (مطیع‌تر برای نظام سرمایه‌داری) خواهند شد.

پس خانه (خانواده) دیگر محل آرامش (لتسکنوا الیها) و تربیت نسل جدید نیست: به جای «آرامش»، همه در خیابان (جامعه) دنبال «خوشی» هستند، و تربیت شهروند مطیع نظام سرمایه‌داری هم به دولت (آموزش عمومی رسمی) و رسانه (تلویزیون، شبکه‌های مجازی، و …) واگذار می‌شود.

  1. چگونه تقویت نهاد خانواده دراسلام مهمترین وظیفه اجتماعی مومنان (= اقدامی ضروری برای زمینه‌سازی ظهور) است؟

در اهداف خلقت انسان و ارسال انبیاء تحقق عبودیت و قیام مردم به عدالت مطرح شده، و شک نداریم که عبودیت آرمان نهایی انسان است، که از منظر اجتماعی تنها با تحقق ولایت حاصل می‌شود؛ پس آرمان نهایی جامعه مهدوی، ولایت است و عدالتی که توسط خود مردم انجام خواهد شد؛ یعنی نه فقط برابری، بلکه برادری. (تفصیل بحث در سخنرانی «معیار اسلامی بودن حکومت» در جمع تشکل طلبگی ربیون)

انسانها در خانواده است که می‌تواند آرمان «ولایت» و «برادری» را بفهمد و در قبالش احساس مسئولیت کند. (جامعه مبتنی بر احساس مسئولیت غیر از جامعه مبتنی بر منفعت‌طلبی و اصل استخدام متقابل است: نکته: حتی اغلب نزاعهای درون خانواده نیز ناشی از انتظارات افراد از همدیگر است، که از «همکار» و کارگر و کارفرما چنین انتظاری نداریم)

در اسلام کار زن در خانه ارزش دارد (چون معیار ارزش شغل، فقط میزان درآمد نیست) (تقسیم کار پیامبر برای حضرت علی ع و حضرت زهرا س؛ جهاد المرأه حسن التبعل، و …)

مرد و زن، ابتدا هر دو فرزندند و باید احترام به والدین یاد بگیرند (ولایت‌پذیری عمومی)

در گام دوم خواهر و برادرند، که مبنای جامعه ایمانی، خواهر و برادری است: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ (حجرات/۱۰)

توجه: اخوه، فقط برادری نیست؛ هم در آیات قبل، از نزاع دو گروه و نیز نزاع زنان با هم سخن گفت؛ و هم در بحثهای ارث: فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُس‏ (نساء/۱۱) َ وَ إِنْ كانُوا إِخْوَةً رِجالاً وَ نِساءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْن‏ (نساء/۱۷۶)

سپس زن، اگر همسر و مادر شود خود را شکوفا کرده: همسر: تمرین جدی ولایت‌پذیری خاص؛ مادر: تمرین رحمت و مسئولیت بی‌چشمداشت؛ مادری فقط فرزندآوری نیست:‌ ایفای نقش اجتماعی است: ام ابیها.

مرد هم اگر شوهر و پدر شود، خودش را شکوفا کرده: تربیت کردن و اعمال ولایتِ ناشی از محبت و احساس مسئولیت همراه با چشم‌پوشی از خطاها، و ایثار خود برای خانواده: به بقیه اعضا نشان می‌دهد که ولایت چقدر جذاب و برای آنها لازم است.

روابط عمیق عاطفی در کربلا: حضرت زینب: مادر است: فرزند تربیت می‌کند اما فدایی امام، و خودش را کنار می‌کشد که امام شرمنده نشود؛ برادر یعنی عباس؛ حکایت علی اکبر و امام ع؛ و …

والسلام علیکم و رحمة الله

بازدیدها: ۴۵۸

2 Replies to “خانواده، نقطه جدال تمدن اسلام و غرب”

  1. تمدن غرب متکی بر علم و تعریف انسان براساس نیازهای مادی و ازادی در جهت پیشرفت است. تمدن غرب صرف نظر از برهنگی که انرا عیب نمیدانند با علم و اختراعات و اکتشافات خود بزرگترین خدمات را به بشریت کرده حال انکه تمدن اسلام هیچ نقشی در رشد و رفاه بشریت نداشته و صرفا بر محدودیتهای اجتماعی و جلوگیری از برهنگی و روابط ازاد تاکید داشته و جالب انکه مشتریان فساد در غرب عمدتا مسلمانان تشنه شهوت اند.

    • سلام علیکم
      در عین اینکه منکر پیشرفتهای علمی بشر نیستم اما ضربه ای که غرب مدرن به خانواده در جوامع خوودش زده هم فوق العاده است و قابل کتمان نیست.
      پیشنهاد می‌کنم دو کتاب «جنگ علیه خانواده» نوشته گاردنر (آمریکایی) و کتاب «خانواده در بحران» نوشته دکتر سمیعی (فارغ التحصیل انگلستان و استاد گروه مطالعات ایران در دانشگاه تهران) را مطالعه کنید. هر دو کتاب موضوعشان خانواده در غرب است و صرفا با استنادات به منابع غربی نگارش یافته اند و نشان می دهند ضربه‌ای که تمدن مدرن به خانواده زده در تاریخ جهان بی سابقه است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*